Objectives and Misconceptions of Yoga

 

ਯੋਗ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ 

(Objectives of Yoga)

ਯੋਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸਰੀਰ, ਮਨ, ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਵਿਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਵਿਅਯਾਮ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਜੀਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਹੈ।

1. ਸ਼ਾਰੀਰਕ (Physical) ਉਦੇਸ਼:

✅ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ, ਲਚਕਦਾਰ ਅਤੇ ਉਜਾਲਾ ਬਣਾਉਣਾ।
✅ ਰੋਗ-ਮੁਕਤ ਜੀਵਨ ਵਲ ਵਧਣਾ।
✅ ਤਨਾਵ (Stress) ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ।
✅ ਹਾਰਮੋਨਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣਾ।
✅ ਰੋਗ-ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣਾ।

2. ਮਾਨਸਿਕ (Mental) ਉਦੇਸ਼:

✅ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨਾ।
✅ ਅਵਸਾਦ (Depression) ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ (Anxiety) ਤੋਂ ਬਚਣਾ।
✅ ਆਤਮ-ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣਾ।
✅ ਮੈਮੋਰੀ ਅਤੇ ਕਾਂਸਨਟ੍ਰੇਸ਼ਨ (Concentration) ਵਧਾਉਣਾ।

3. ਆਧਿਆਤਮਿਕ (Spiritual) ਉਦੇਸ਼:

✅ ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਏਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੀ।
✅ ਮੋਖਸ਼ (ਮੁਕਤੀ) ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ।
✅ ਆਤਮਿਕ ਅਨੰਦ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਉੱਤਮ ਅਵਸਥਾ।
✅ ਅਹੰਕਾਰ, ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ।

4. ਸਮਾਜਿਕ (Social) ਉਦੇਸ਼:

✅ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਸੁਖਮਈ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਣਾ।
✅ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਅਹਿੰਸਾ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਕਰਨਾ।
✅ ਸੰਸਾਰਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਅਚੇਤਨ ਸੁਖ ਦੀ ਥਾਂ ਚੇਤਨ ਸੁਖ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦੇਣਾ।
✅ ਭਾਈਚਾਰਾ, ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਵਿਕਾਸ।

---

ਯੋਗ ਬਾਰੇ ਗਲਤਫਹਿਮੀਆਂ (Misconceptions about Yoga)

ਅੱਜ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗਲਤਫਹਿਮੀਆਂ ਵੀ ਹਨ।

1. "ਯੋਗ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੁੜਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਧੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਹੈ।

2. "ਯੋਗ ਕੇਵਲ ਸੰਨਿਆਸੀਆਂ ਲਈ ਹੈ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਹੈ—ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਵਿਕਾਸ, ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਉਤਥਾਨ ਲਈ।

3. "ਯੋਗ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਰੀਰਕ ਵਿਅਯਾਮ ਹੈ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਸਿਰਫ਼ ਆਸਨ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਮਨ, ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

4. "ਯੋਗ ਨਾਲ ਕੇਵਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਕੇਵਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਦਵਾ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਪੂਰੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਤਮਿਕ ਅਨੰਦ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

5. "ਯੋਗ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।"

➡ ਸੱਚ: ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਯੋਗ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ, ਸ਼ਾਰੀਰਕ ਹਾਲਤ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਹੈ।

6. "ਯੋਗ ਸਿਰਫ਼ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਧੀਮੇ ਆਸਨ ਹਨ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਹਠਯੋਗ, ਪਾਵਰ ਯੋਗ, ਅシュਟਾਂਗ ਯੋਗ, ਵਿਨਿਆਸਾ ਯੋਗ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਲਚਕਤਾ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

7. "ਯੋਗ ਕੇਵਲ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਹੈ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਆਸਨ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ, ਧਿਆਨ, ਸਮਾਧੀ, ਨੈਤਿਕ ਅਚਰਣ, ਆਤਮ-ਨਿਯੰਤਰਣ ਆਦਿ ਸਭ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

8. "ਯੋਗ ਨਾਲ ਜਾਦੂਈ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਇੱਕ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਕੋਈ ਤੰਤ੍ਰ-ਮੰਤ੍ਰ ਜਾਂ ਜਾਦੂ।

9. "ਸਿਰਫ਼ ਤੰਦਰੁਸਤ ਵਿਅਕਤੀ ਯੋਗ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।"

➡ ਸੱਚ: ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਯੋਗ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਥੈਰੇਪਿਊਟਿਕ ਯੋਗ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ।

10. "ਯੋਗ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਹਰ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ।"

➡ ਸੱਚ: ਯੋਗ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਯੋਗ ਨਾਲ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਆਤਮ-ਸੰਭਾਲ (Self-care) ਅਤੇ ਸਵੈ-ਉਤਥਾਨ (Self-improvement) ਦਾ ਮਾਰਗ ਹੈ।

Next Topic:- 1.2 Yoga: Its origin, history and development - Yoga with k.Sir